Czy zdziwienie może obrażać uczucia religijne? Na to pytanie odpowiedzieć będzie musiał Sąd Najwyższy, który rozpatrzy złożoną przez Prokuratora Generalnego skargę nadzwyczajną w sprawie Jerzego Urbana!
- Przypomnijmy – Jerzy Urban został oskarżony o popełnienie przestępstwa z art. 196 k.k., do czego miało dojść poprzez opublikowanie w Tygodniku „Nie”, wpisanego w znak zakazu, karykaturalnego wizerunku nawiązującego do wizerunku Jezusa Chrystusa i związanego z nim kultu Najświętszego Serca Jezusowego.
- Skarga nadzwyczajna to nowa, kontrowersyjna instytucja, wprowadzona w kwietniu 2018 r. do naszego porządku prawnego.
- Umożliwia ona zaskarżanie każdego prawomocnego orzeczenia sądu! Nawet takiego, gdzie nie istniała możliwość wniesienia nadzwyczajnego środka zaskarżenia [np. kasacji].
- W literaturze prawniczej instytucja ta jest krytykowana [narusza ona zasadę stabilności prawomocnych orzeczeń sądowych]!
- Krąg podmiotów, który jest uprawniony do złożenia skargi nadzwyczajnej, jest ograniczony [może ją wnieść m.in. Prokurator Generalny oraz Rzecznik Praw Obywatelskich]
- Skargi nadzwyczajne rozpatruje Sąd Najwyższy w składzie 2 sędziów Sądu Najwyższego orzekających w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych i jeden ławnik Sądu Najwyższego.
- Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych nie jest sądem, ustanowionym zgodnie z prawem [mówi o tym uchwała 3 izb Sądu Najwyższego, sygn. akt BSA I-4110-1/20]. Status Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych zakwestionował także 8 listopada 2021 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka [wyrok w sprawie Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce, 49868/19 i 57511/19]
- Skarga nadzwyczajna może być złożona jedyne w przypadku, gdy jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Przepisy pozostawiają więc bardzo duży margines oceny, czy w danej sprawie można wnieść skargę nadzwyczajną. Finalnie podmiotem, który ocenia zasadność złożenia skargi na etapie jej przygotowania, jest m.in. Prokurator Generalny, który może indywidualnie decydować o skarżeniu orzeczeń niezgodnych z przyjętą linią polityczną.
- Skarga nadzwyczajna może być złożona jedynie w przypadku, gdy wystąpiła co najmniej jedna z przesłanek jej złożenia: (1) orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji ; (2) orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; (3) zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego
- Przesłanki wniesienia skargi nadzwyczajnej są w rzeczywistości bardzo elastyczne [w szczególności przesłanka (1).
- W tej sprawie nie istniała inna możliwość zaskarżenia wyroku uniewinniającego Jerzego Urbana, niźli skarga nadzwyczajna. Sąd I instancji nieprawomocnie wymierzył Jerzemu Urbanowi grzywnę. Wyrok ten został uchylony, sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania. Następnie zapadł wyrok uniewinniający, a oskarżyciel publiczny spóźnił się z wniesieniem apelacji o jeden dzień (sic!). Zażalenie na odmowę przyjęcia apelacji, złożone przez prokuraturę zostało oddalone. W konsekwencji nie istniała możliwość wniesienia innego środka zaskarżenia.
- Wniesienie skargi nadzwyczajnej w sprawie dotyczącej obrazy uczuć religijnych wskazuje, iż w innych tego rodzaju sprawach w toku [choćby sprawy „Tęczowej Madonny”] Prokurator Generalny będzie mógł rozważać możliwość skorzystania z tej kontrowersyjnej instytucji, jeśli inne środki zaskarżenia nie będą przysługiwały.
Adw. Marcin Pawelec-Jakowiecki
Wspieraj MONITORING WOLNOŚCI SŁOWA: https://zrzutka.pl/z/instytutsprawspolecznych